گناباد کاریز ستان ایران

‍ 🔘اسطوره ثلاثه در گناباد ،‌ کاریزستان ایران

🔘اقوام و ملل مختلف هر یک به داشته های بزرگ خود می بالند و تفاخر می کنند. بزرگ می کنندشان و گرامی میدارندشان .
اصولاً محک تمدن ، فرهنگ و عظمت یک قوم به داشته های تاریخی آنان است. آیا می دانید اسطوره ثلاثه چیست ؟ اسطوره ی یک برادر و دو خواهر خوانده که سالهای سال است سرسبزی ، نشاط ، برادری و اخوت را برای ما در شهرستان گناباد به ارمغان آورده است.

🔘قنات ثلاثه یکی از عجایب دیگر گناباد است که اگر در این مورد بشنوید مشعوف میشود از همت مردان گذشته ی این دیار . قنات ثلاثه بعد از قصبه شهر عمیق ترین قنات گناباد است . این قنات آب سه روستای مند ، دلویی و خیبری را تأمین می کند. گفته می شود مادر چاه این قنات سابقه ۱۵۰۰ ساله دارد و عمق آن ۳۰۰ متر است و ۳۰ کیلومتر طول دارد. از محل مادر چاه تا محل روستا ۴۷ میله چاه و ۳۵۰ حلقه چاه وجود دارد که ده تای آن مفقودالاثر است.

🔘این قنات در عمق زمین به صورت پسر بخش و دختر بخش تقسیم می شود. اولین تقسیم در ۲ کیلومتری روستای رهن در عمق ۹۵ متری زمین انجام شده است. از مجموع ۵ قسمت آب قنات ۲ قسمت به روستای دلویی و ۳ قسمت دیگر به روستای مند و خیبری می رود . تقسیم آب هم بدینگونه است که ابتدا آب به اتاقکی ریخته سپس دو شاخه میشود. درگاه تقسیم آب از جنس چدن است و چنانچه به هر دلیلی نیاز باشد که کسی به این مکان برود، باید نماینده هر سه روستا حضور داشته باشد. سهم آب روستای مند و روستای خیبری در کوچه نخل گناباد(کنار مسجد چهارده معصوم) ، در عمق ۴۰ متری و در محلی که برای تقسیم آب احداث شده است ، به دو قسمت مساوی تقسیم شده و هر یک جداگانه به سوی روستای خیبری و مند راه می سپارد. شاید وجه تسمیه جومند به دلیل واقع شدن در مسیر آب قنات مند بوده است.

🔘ریشه نوع تقسیم آب و کم و کیف آن را باید در میزان مشارکت و سرمایه اولیه آن دانست که اطلاع دقیقی از آن در دست نیست اما آنچه جالب است تقسیم عادلانه و به کار بردن تکنیک خاصی است که پس از ۱۵۰۰ سال بدون تغییر باقی مانده است.
هر یک از این روستاهای دلویی، خیبری و مند، یک رشته قنات کمکی هم دارند که با سهم قنات ثلاثه ی آنها مخلوط میشود. قنات کمکی دلویی: عیدی بجس یا عیدی بجست نام دارد. قنات کمکی خیبری :کمی و قنات کمکی روستای مند: خدافرید نامیده میشود.

🔘همت مردان گذشته این دیار ستودنی است و عزمشان برای آبادانی ، قابل ستایش.

این مطالب بر اساس مطالب ارزنده ای که مهندس مهدی رضایی کاخکی، اداره منابع آب و مطالعه میدانی از مردم محلی نگارش شده است . چنانچه مطلبی خلاف واقع یا مطلب تکمیلی دارید ما را از آن بهرمند فرمایید.

حمید رضا مهدوی مقدم

عصر گناباد
@asregonabad97
وب سایت
http://asregonabad.ir
@paigahkabarasre
https://eitaa.com/gonabad97